Phòng sạch là gì?
Phòng sạch hay còn gọi là Cleanroom là một môi trường được kiểm soát nghiêm ngặt để giảm thiểu sự ô nhiễm và duy trì mức độ sạch sẽ cao nhất. Các phòng sạch thường được sử dụng trong các ngành công nghiệp như dược phẩm, điện tử, vi sinh học và sản xuất bán dẫn, nơi mà ngay cả những hạt bụi nhỏ nhất cũng có thể gây ra các vấn đề nghiêm trọng. Để duy trì độ sạch trong phòng sạch, nhiều yếu tố cần được kiểm soát và quản lý hiệu quả. Chính vì một loạt những ưu điểm kể trên như vậy, phòng sạch ngày càng được sử dụng phổ biến và ứng dụng rộng rãi trong hầu hết các lĩnh vực công nghệ sinh học, dược phẩm, mỹ phẩm, thực phẩm… Đây là những ngành có yêu cầu vô cùng khắt khe về kiểm soát mức độ bụi và các thành phần trong không khí.
Các yếu tố ảnh hưởng đến độ sạch của phòng sạch
Trên thực tế có rất nhiều yếu tố ảnh hưởng đến độ sạch của phòng sạch, tuy nhiên nổi bật phải kể đến 5 yếu tố sau: Nhiệt độ, Vấn đề nhiễm chéo, Áp suất phòng, Độ sạch, Độ ẩm
Áp suất phòng sạch
Để đảm bảo tiêu chuẩn phòng sạch cần ngăn ngừa không để các hạt bụi, chất nhiễm trùng từ phòng bị ô nhiễm sang không gian phòng sạch. Nguyên tắc di chuyển của không khí: di chuyển từ nơi có áp suất cao xuống nơi có áp suất thấp. Trên thực tế, thường các phòng cấp độ sạch cao hơn sẽ có áp suất cao hơn và ngược lại. Để kiểm soát áp suất phòng tốt nhất nên sử dụng đồng hồ đo áp suất, trường hợp khí áp phòng quá lớn sẽ tự động thoát ra ngoài qua cửa gió xì. Ngoài yếu tố trên cần lưu ý thêm về cột áp của quạt, sự chênh lệch giữa lượng hồi và cấp gió trong phòng sạch khi tạo trong phòng trong suốt quá trình thiết kế.
Độ sạch
Độ sạch là một trong những yếu tố được quan tâm hàng đầu khi tiến hành xây dựng phòng sạch. 2 yếu tố ảnh hưởng đến độ sạch bao gồm phin lọc và số lần trao đổi gió. Đối với hệ thống không khí cao ốc văn phòng thông thường có thể từ 2 – 10 lần vậy nhưng đối với phòng sạch thì số lần trao đổi gió lớn hơn rất nhiều lần, đạt 20, riêng đối với phòng sạch sản xuất chip lên tới 100 lần. Việc tăng số lần trao đổi gió sẽ làm giảm chất ô nhiễm và nồng độ hạt bụi sinh ra từ bên trong phòng sạch.
Phin còn có tác dụng loại bỏ tối đa bụi bẩn có trong không khí trước khi dẫn vào trong phòng. Tùy từng loại hình phòng sạch lại có những quy định rất khác về phin lọc.
Độ ẩm
Không riêng áp suất, độ sạch độ ẩm trong phòng sạch cũng có những tiêu chuẩn và yêu cầu vô cùng khắt khe. Độ ẩm cần đạt tiêu chuẩn theo đúng bản thiết kế nhằm đảm bảo mang tới chất lượng tốt nhất của phòng sạch. Điều này khác biệt rất nhiều so với hệ thống điều hòa thông thường, yếu tố độ ẩm không ảnh hưởng nhiều đến chất lượng hệ thống.
Nhiệt độ
Nhiệt độ phòng sạch được phân loại theo những tiêu chuẩn riêng. Cụ thể với từng phòng sạch, mục đích sử dụng lại có những quy chuẩn nhất định về nhiệt độ. Việc phân loại liên quan đến số lượng tối đa cho phép các hạt bụi trong phạm vi kích thước nhất định, đáp ứng kích thước chuẩn của mẫu phân tích. Đảm bảo yếu tố nhiệt độ giúp cho phòng sạch hoạt động hiệu quả, ổn định hơn.
Vấn đề nhiễm chéo
Để hiểu rõ phạm vi khái niệm nhiễm chéo cần hiểu về tạp nhiễm. Tạp nhiễm còn được gọi là sự nhiễm không mong muốn các loại tạp chất có hóa học hoặc chứa vi sinh vật, tiểu phân lạ trong suốt quá trình nghiên cứu, sản xuất, đóng gói hoặc bảo quản và vận chuyển.
Nhiễm chéo là tình trạng tạp nhiễm của sản phẩm trung gian, nguyên liệu ban đầu hoặc thành phẩm trong quá trình sản xuất. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng nhiễm chéo rất nhiều, có thể do yếu tố bên trong hoặc bên ngoài. Tình trạng nhiễm chéo xảy ra phổ biến tại nơi tập trung đông người, môi trường có thể sản sinh vi khuẩn nhiều như: bệnh viện, dược… vô cùng phức tạp và lan nhanh. Cụ thể đối với các nhà máy dược ở Việt Nam thường được sản xuất rất nhiều loại thuốc khác nhau trong 1 căn phòng nên khả năng lây nhiễm chéo rất cao, khó kiểm soát do vậy cần phải lưu ý vấn đề này trong quá trình xây dựng phòng sạch.