CHỐNG TĨNH ĐIỆN TRONG PHÒNG SẠCH

Tĩnh điện là một vật có thể tích điện, đó là một tính chất căn bản của vật chất, và hầu hết các vật chất đều có thể tích điện.

Khi tĩnh điện trên bề mặt vật thể lớn đến mức độ khoảng 3000 volt, sẽ tạo ra một từ trường tĩnh điện,  từ trường này sẽ tác động gây ra sự phân cực của các vật thể khi các vật thể này lọt vào trường tĩnh điện, việc phân cực này tạo ra lực hút Culon đủ lớn để hút cưỡng bức các vật thể này vào bề mặt của vật mang tĩnh điện. Hiện tượng hút bụi này ảnh hưởng tới chất lượng của các quá trình sản xuất cần sạch bề mặt như: In ấn, lắp đặt, đóng gói thực phẩm, dược phẩm, các quy trình sản xuất điện tử….

Chống tĩnh điện là gì?

Chống tĩnh điện là việc sử dụng các vật liệu dẫn điện có điện trở cho phép trong khoảng từ 10⁴ Ω đến 10⁹ Ω nhằm làm tiêu tán các điện tích được sinh ra hay đưa các điện đó xuống hệ thống và nối đất, nhằm bảo vệ sản phẩm tránh khỏi các tác nhân gây chập, cháy, nổ,… hoặc bảo vệ sức khỏe con người trong quá trình sản xuất.

Phòng sạch chống tĩnh điện là gì?

Phòng sạch chống tĩnh điện là một loại phòng sạch trong đó mọi bộ phận được thiết kế để giảm thiểu hoặc loại bỏ tĩnh điện – từ các tấm ván sàn và vật liệu tường chống tĩnh điện đến các loại quần áo và quy trình may mặc. Phòng sạch chống tĩnh điện đặc biệt hữu ích trong các ứng dụng liên quan đến điện tử hoặc các chất nhạy cảm với điện. Điện sai có thể can thiệp vào kết quả thí nghiệm hoặc thay đổi kết quả đọc của máy móc quan trọng, ảnh hưởng đến quy trình khoa học. Bằng cách kiểm soát ảnh hưởng của tĩnh điện, bạn có thể tránh bị nhiễm điện và tiếp tục duy trì hoạt động.

Phòng sạch là nơi có khả năng tĩnh điện cao, nên việc sử dụng các thiết bị và quy trình hoàn thiện giúp tiêu tán tĩnh điện là cần thiết để bảo vệ sản phẩm và an toàn người lao động. Trong một số trường hợp, sự tích tụ tích điện có thể gây ra những thiệt hại đáng kể, từ những đám cháy cho cho tới các vụ nổ hóa chất… Do đó, các doanh phải xây dựng cho mình một môi trường an toàn với phòng sạch chống tĩnh điện, giảm thiểu sự tích tụ điện nguy hiểm hơn là đợi cho đến khi tai nạn xảy ra.

Các tiêu chuẩn chống tĩnh điện

1. Thiết bị chống tĩnh điện

Thiết bị chống tĩnh điện như ghế PVC chống tĩnh điện; các dụng cụ để đựng các sản phẩm chống tĩnh điện như kệ, khay, hộp dụng cụ, băng keo chịu nhiệt; Các vật dụng hỗ trợ như khăn giấy, bút, giấy hút bụi, khăn lau phòng sạch…; trang bị bảo hộ lao động như rèm chống tĩnh điện, thảm chống tĩnh điện.

2. Vật dụng khử tĩnh điện dưới dạng: quạt, gậy, thiết bị cầm tay.

Tất cả những thiết bị đều sử dụng công nghệ HDC – AC (DAC – AC) có khả năng giảm thiểu tĩnh điện đạt đến 90%. Hoạt động trên cơ chế dùng điện với tần cao nhằm giải phóng hoặc bù đắp cho việc thiếu những ion âm và dương trong các thiết bị đầu cuối. Trong thời gian sử dụng, tất cả thiết bị trên phải giảm thiểu gây nên tĩnh điện khi tiếp xúc hoặc va chạm với các đồ vật xung quanh. Chúng tạo điều kiện cho những ion sản sinh được có thể dễ dàng chuyển tới để giúp ổn định một số chất trong dãy truyền này.

3. Tiêu chuẩn quần áo bảo hộ phòng sạch chống tĩnh điện

Theo tiêu chuẩn, quần áo phòng sạch được yêu cầu không phát ra các hạt bụi và sợi làm ô nhiễm môi trường và ảnh hưởng đến chức năng phòng sạch. Vải được sử dụng để may quần áo trong phòng sạch chống tĩnh điện chủ yếu được làm từ polyester, khoảng cách giữa các sợi carbon là 5mm – yếu tố chính trong quần áo chống tĩnh điện là sợi carbon. Mật độ sợi càng dày thì khả năng chống tĩnh điện càng cao.

Ngoài ra, chất liệu vải của quần áo cũng phải mềm mại, thoáng mát, không gây nóng bức cho người mặc, quần áo ôm sát cơ thể và không làm vướng víu cho người mặc, tránh gây ảnh hưởng tới hiệu quả công việc

4. Giày sử dụng chống tĩnh điện

Giày sử dụng trong phòng sạch được làm từ da, chất liệu tản điện PVC hoặc đế giày làm từ xốp PU. Đế và mũi giày được hình thành một thể, sau đó gia cố đường trên. Giày phòng sạch chống tĩnh điện được đo theo tiêu chuẩn EN 20344:2011 5 10, có điện trở từ 0,1 đến 1000 MegaOhm (Mῼ). Một đôi giày có thể được sử dụng trong nhiều môi trường làm việc.

Giày được kiểm tra ở nhiều cấp khác nhau 1, 2 và 3 theo tiêu chuẩn BS EN 61340-4-3:2002 để đo nhiệt độ và độ ẩm của giày. Khả năng kháng điện của giày có thể bị ảnh hưởng bởi nhiệt độ và độ ẩm bên trong. Ở lớp thứ 3, việc thử nghiệm được thực hiện ở nhiệt độ và độ ẩm phòng bình thường, lớp 1 có nhiệt độ cao nhất và có độ ẩm thấp nhất. Nếu giày đáp ứng các tiêu chí của Loại 1 (từ 0,1 đến 100 Mῼ), nó đảm bảo mức điện trở thấp nhất của giày.

5. Găng tay chống tĩnh điện 

Găng tay chống tĩnh điện được sản xuất từ sợi vải dệt kim kết hợp với sợi cacbon. Mật độ sợi cacbon càng dày khả năng chống tĩnh điện càng cao.

Các phương pháp chống tĩnh điện trong phòng sạch

1.Thanh khử tĩnh điện

Ở các dây chuyền sản xuất trong phòng sạch, thanh khử tĩnh điện luôn là giải pháp thường được sử dụng giúp loại bỏ tĩnh điện. Trên thanh khử tĩnh điện có gắn những ion mạch điện xoay chiều hỗ trợ cân bằng ion trên bề mặt và không khí để loại bỏ sự tĩnh điện sinh ra. Ngoài khử tĩnh điện, giải pháp này còn có hệ thống khí nén và vòi phun dọc theo thân giúp loại bỏ các hạt bụi trong không khí.

Thanh khử tĩnh điện có độ an toàn cao, chống giật điện và khả năng loại bỏ đến 30% tĩnh điện trong không khí. Đây là sản phẩm được đánh giá có thể hoạt động lâu dài, bền và ổn định trong phòng sạch.

2. Vòi phun chống tĩnh điện

Vòi phun chống tĩnh điện được biết đến như một chiếc đèn bàn có khả năng thổi khí và ion. Bên trong vòi phun là hệ thống khí nén, có thể tạo ra những luồng không khí sạch và khô. Khi kích hoạt, vòi phun chống tĩnh điện sẽ thổi ra những luồng khi giúp đẩy lùi các hạt bụi trong không khí, tránh cho những hạt đó bám vào sản phẩm.

Tốc độ của giải pháp này là vô cùng nhanh chóng, hiệu quả, có thể được điều khiển từ xa, hoạt động được trong khu vực từ 150 – 300mm và cân bằng ion tức thì chỉ trong vài giây.

3. Máy thổi ion – quạt khử tĩnh điện

Máy thổi ion hay còn gọi là quạt khử tĩnh điện hoạt động giống như một chiếc quạt thông thường, ngoại trừ có 2 bộ phận khác là quạt gió thổi ion và đầu kim phun ion. Khi các quạt gió quay, đầu kim sẽ phun ion để gió đẩy các hạt ion giúp cân bằng lượng ion đang thiếu hụt, điều chỉnh cho chúng quay lại mức an toàn. Thiết bị quạt khử tĩnh điện có nút điều chỉnh tốc độ quạt giúp cho việc khử tĩnh điện chủ động hơn đối với nhiều sản phẩm và môi trường khác nhau.

Đối với cấu tạo, máy thổi ion được làm bằng thép không gỉ, bề mặt sơn lớp chống tĩnh điện, thiết kế nhỏ gọn để tiện lợi di chuyển, có khả năng thay được đầu kim sau một thời gian sử dụng

4. Giải pháp nối đất

Ngoài những chiếc máy để khử tĩnh điện trên bề mặt và không khí, thì giải pháp nối đất giúp cân bằng ion ngay trên bàn làm việc. Đây là một giải pháp tối ưu, dễ thực hiện thường được dùng để kết hợp với các thiết bị khử tĩnh điện khác để tạo ra được môi trường chống tĩnh điện hoàn hảo nhất.

Khi nối đất, cần chọn điểm nối đất phù hợp và cách xa những thiết bị có tĩnh điện trong phòng sạch. Đóng một cây đinh dưới sàn và dùng dây nối gắn vào đầu cây đinh, 1 đầu dây còn lại gắn vào thùng máy (Lưu ý nên mua dây nối đất có móc bám và có độ đàn hồi tốt như cao su, nhựa PVC,…). Hiểu một cách đơn giản, đây là giải pháp hoạt động giống với cột thu lôi, khi dòng điện đi qua cây đinh sẽ được truyền xuống đất tạo ra sự cân bằng ion, từ đó bảo vệ các linh kiện điện tử nhạy cảm.

5. Thảm sàn chống tĩnh điện/ sơn Epoxy chống tĩnh điện

Thảm chống tĩnh điện là một phương pháp hiệu quả và ít tốn kém. Người dùng có thể sử dụng thảm chống tĩnh điện trên mặt sàn đi lại hoặc trải trên bàn làm việc, từ đó giúp chống tĩnh điện và truyền dẫn điện xuống mặt đất.

Nguyên tắc hoạt động của thảm chống tĩnh điện là giảm sự ma sát giữa con người và các bề mặt dán thảm, giúp chống tĩnh điện nhưng không gây trơn trượt, vẫn an toàn cho người sử dụng. Sản phẩm này đặc biệt dễ vệ sinh, khó bị phân hủy bởi các dung môi axit nên bền và sử dụng được trong thời gian dài lâu.

Sơn Epoxy chống tĩnh điện: là dòng sơn có chứa 2 thành phần, có tác dụng loại bỏ các trường hợp sàn bị nhiễm tĩnh điện, phóng điện do trong quá trình hoạt động, ma sát tạo ra. Khi mặt sàn nhiễm điện chúng sẽ được thẩm thấu qua nhiều các lớp sơn Epoxy để phân tán, chia nhỏ các điện tích để trung hòa chúng thông qua các đường dây đồng dẫn xuống đất . Vì thế tình trạng phóng điện sẽ không còn xảy ra nữa.