Phòng mổ hay phòng phẫu thuật là nơi thực hiện các hoạt động phẫu thuật cho bệnh nhân trong điều kiện vô trùng. Nơi đây cần có đầy đủ các trang thiết bị đạt chuẩn, tiện nghi, đủ ánh sáng, không gian thoáng đãng dễ dàng di chuyển và vệ sinh.
Yêu cầu chung về thiết kế phòng mổ
Hệ thống điện phòng mổ
Hệ thống điện trong phòng mổ có thể ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe của bệnh nhân và các y bác sĩ tham gia quá trình chữa trị tại đây. Thông thường, điện chiếu sáng phải tách riêng với điện động lực sử dụng cho thiết bị, hệ thống điện cần được cung cấp liên tục, có nguồn điện dự phòng và nối đất, hỗ trợ tốt cho các thiết bị sử dụng điện như đồng hồ mổ, nút nhấn cửa tự động , đèn đọc phim X – quang, máy X – quang,….
Hệ thống khí sạch trong phòng mổ
Vấn đề khí y tế luôn được quan tâm bởi hệ thống không khí trong phòng mổ bệnh viện là yếu tố đầu tiên đảm bảo sự sống còn cho bệnh nhân, không gây ô nhiễm môi trường và chống lan nhiễm mầm bệnh.
Hệ thống khí sạch trong phòng mổ thường là hệ thống khí vô trùng có áp suất dương. Hệ thống này được thiết kế bao gồm:
- Thiết bị tiệt trùng khí tiền xử lý bằng tia UV: Tia UV sẽ tăng hiệu quả thanh trùng không khí trước khi đi qua bộ lọc hepa.
- Bộ lọc khí vi cấp Hepa: bộ lọc này có thể giữ được 99,9% các hạt ô nhiễm có đường kính 0,3 micron, đảm bảo không khí bên trong phòng mổ sạch tối đa.
- Bộ tạo áp suất dương: Có chức năng ngăn cản vi khuẩn thâm nhập từ bên ngoài vào, hạn chế sự thiếu hụt oxi trong các ca mổ kéo dài hay có nhiều người tham gia.
Hệ thống chiếu sáng phòng mổ
Khi thiết kế hệ thống chiếu sáng trong phòng mổ, người thiết kế cần phân chia thành chiếu sáng tổng thể và chiếu sáng cục bộ. Độ rọi chung của phòng mổ là khoảng 300 – 700 lux.
Ngoài ra, việc đảm bảo độ ồn cũng sẽ giúp các phẫu thuật viên tập trung vào công việc hơn, thông số này nên nhỏ hơn 50 Db. Đồng thời, nên cung cấp hệ thống nước rửa tay và bồn rửa tay tiệt trùng tại khu vực sát phòng mổ. Theo đó, trước khi vào phòng mổ, phẫu thuật viên bắt buộc phải rửa tay theo đúng quy định.
Quy trình nghiệm thu phòng mổ, nghiệm thu y tế đối với phòng mổ
Dựa theo quy trình nghiệm thu phòng mổ, nghiệm thu y tế đối với phòng mổ xác định theo các yếu tố sau:
Bước 1: Độ sạch theo yêu cầu ban đầu (class 100,000 10,000, D hay C..vv). cách kiểm tra bằng máy đo hạt bụi. Ví dụ: Lấy 1 ft3 có nếu quá số 100,000 hạt bụi 0.5 micron/ft3 thì phòng sạch không đạt =<class 100,000 hạt bụi/ft3
Bước 2: Kiểm tra tính nguyên vẹn của lọc HEPA & ULPA sau khi lắp (integrity test). Phải có máy tạo hạt bụi từ 0.1-0.5 micron. Người test phải có chứng chỉ. Đây là phần quan trọng nhất vì lọc HEPA là trái tim của phòng sạch. Trong trường hợp HEPA rách, thủng đôi khi class phòng sạch vẫn đạt. Nhưng khi chạy 1-2 tháng thì bụi mới xuất hiện. Trong tiêu chuẩn Châu Âu EN 1822 có 2 giá trị Overall & local value efficiency. (overall là hiệu suất tổng thể theo tiêu chuẩn lọc. penetration local value là độ lọt (penetration) tại từng vị trí màng lọc giá trị lọt của local cho phép gấp 5 lần giá trị overall tùy theo cấp lọc bác nên xem cấp độ lọc HEPA & ULPA theo tiêu chuẩn Châu Âu EN 1822. Đây là yêu cầu bắt buộc đối với tất cả các nhà thầu M&E nếu làm các công trình yêu cầu đúng chuẩn. (ví dụ: Stada, Intel, Sanofi, các công trình cty của Nhật Bản…)
Bước 3: Kiểm tra tốc độ gió theo yêu cầu. (đặc biệt đối với một số phòng yêu cầu dòng laminar flow hay unidirectional flow). Trong bệnh viện phòng đại phẫu thì 0.25-0.3m/s là tốt, đối với dòng thẳng thì 0.5m/s+ sai số 10%). Tốc độ gió cao sẽ gây phát sinh bụi trong phòng sạch.
Bước 4: Chiều đi của hướng gió (lấy máy tạo khói để test)
Bước 5: Chênh áp phòng theo yêu cầu phòng sạch (15Pa, 30Pa, 45 hay 60 Pa) cho toàn bộ các phòng để tránh nhiễm chéo
Bước 6: Nhiệt độ, độ ẩm của phòng.
Bước 7: Các góc bo tròn , pass box, air shower, miệng hồi hay thải bỏ tuy .
Bước 8: Sơn nền và tường (epoxy hay thứ khác..)..vvv
Bước 9: Có thể Bag in bag out nếu là phòng sạch nhiễm. lúc đó áp suất phòng phải âm (-15Pa, -30 Pa ..)
Bước 10: Các thiết bị M&E, hóa chất khác theo yêu cầu của phòng sạch và tùy vào từng lĩnh vực
Tiêu chuẩn phòng mổ là một trong những tiêu chuẩn khắt khe nhất cần đảm bảo trong quá trình xây dựng và thiết kế bệnh viện. Do đó, những hiểu biết về tiêu chuẩn phòng mổ sẽ giúp nhân viên y tế và người bệnh tạo dựng môi trường phẫu thuật an toàn, hiện đại, đạt chuẩn.