Tổng quan về cửa phòng sạch
Cửa phòng sạch không chỉ đơn thuần chỉ là lối ra vào mà nó còn là thành phần quan trọng để duy trì áp suất, kiểm soát ô nhiễm và điều hướng luồng người/vật tư. Có thể phân loại phổ biến ba loại cửa:
- Cửa bản lề: kiểu truyền thống, mở quay.
- Cửa trượt: trượt theo ray, có thể tự động hoặc cơ học.
- Cửa cuốn tốc độ cao: thường dùng ở kho, khu logistics hoặc cửa chuyển vùng có yêu cầu tốc độ đóng/mở cao.
Khi lựa chọn, doanh nghiệp cần cân nhắc các yếu tố như độ kín khí, vật liệu cửa, khả năng vệ sinh, cũng như việc tích hợp hệ thống interlock hoặc kiểm soát truy cập.
Cửa bản lề
Đây là loại cửa mở quay thông dụng, gồm cửa đơn hoặc cửa đôi.
- Ưu điểm: cấu trúc đơn giản, dễ lắp đặt và bảo trì; chi phí thấp hơn so với cửa trượt tự động; dễ tích hợp khóa liên động, cảm biến hoặc kiểm soát truy cập (interlock, thẻ từ).
- Nhược điểm: chiếm diện tích khi mở (cánh quay ra/quay vào), khi sử dụng thường xuyên dễ bị xô lệch hoặc giảm độ kín do điểm bản lề, ron, khóa có thể hỏng hoặc mòn theo thời gian.
- Khuyến nghị ứng dụng: phù hợp cho khu vực ít ra vào như phòng thay đồ, airlock, căn phòng phụ trợ hoặc phòng kỹ thuật, nơi không cần tự động hóa cao.
Cửa trượt
Bao gồm hai loại: trượt cơ và trượt tự động.
- Ưu điểm:
- Tiết kiệm không gian — không cần khoảng để cánh cửa xoay như cửa bản lề.
- Dễ tích hợp hệ thống tự động (motor, cảm biến, interlock), giúp giảm tiếp xúc tay, tăng kiểm soát ô nhiễm.
- Vận hành êm, không gây luồng khí mạnh như cửa bản lề khi mở/đóng → giảm ảnh hưởng đến áp suất hoặc lớp khí sạch.
- Nếu thi công đúng, độ kín khí cao — rất phù hợp với phòng sạch nghiêm ngặt.
- Tính thẩm mỹ cao, mang lại cảm giác hiện đại, chuyên nghiệp.
- Nhược điểm:
- Chi phí đầu tư cao, đặc biệt với cửa tự động có motor & bộ điều khiển.
- Kỹ thuật lắp đặt phức tạp hơn — ray cần thẳng, cơ cấu bánh xe trượt, gioăng phải chất lượng cao để đảm bảo kín khí.
- Bảo trì định kỳ yêu cầu: motor, ray, bánh xe, cảm biến cần kiểm tra và bảo dưỡng.
Ứng dụng vùng sản xuất chính, hành lang có lưu lượng cao, khu cần thao tác tự động hoặc không chạm, phòng cần kiểm soát áp suất nghiêm ngặt.
So sánh nhanh giữa cửa trượt và cửa bản lề
| Tiêu chí | Cửa bản lề | Cửa trượt |
| Kiểu vận hành | Mở quay bằng bản lề | Trượt ngang theo ray (có thể tự động) |
| Tiết kiệm không gian | Không – chiếm diện tích xoay | Có – phù hợp hành lang hẹp, sát tường |
| Tự động hóa | Có thể tích hợp, nhưng giới hạn hơn | Dễ tích hợp motor, cảm biến, interlock |
| Khả năng kín khí | Tốt nếu lắp đúng | Rất tốt nếu thiết kế và thi công chính xác |
| Bảo trì & độ bền | Đơn giản, ít chi tiết cơ khí phức tạp | Cần bảo dưỡng ray, motor, bánh xe định kỳ |
| Chi phí đầu tư | Thấp – trung bình | Trung bình – cao (nhất là loại tự động) |
| Tính thẩm mỹ | Cơ bản, truyền thống | Hiện đại, chuyên nghiệp |
| Phù hợp khu vực nhỏ | Rất phù hợp | Hạn chế nếu không đủ diện tích trượt |
| Phù hợp lưu lượng lớn | Không lý tưởng | Rất lý tưởng cho lưu lượng cao |
Nên chọn loại cửa nào cho phòng sạch?
Việc lựa chọn cửa nào nên dựa vào mục đích sử dụng, không gian, lưu lượng ra vào và ngân sách:
- Nếu khu vực nhỏ, lưu lượng thấp, chi phí hạn chế → cửa bản lề là lựa chọn hợp lý.
- Nếu lối chính sản xuất, hành lang lớn, cần thao tác tự động, tốc độ đóng/mở nhanh → nên dùng cửa trượt tự động.
- Nếu hành lang hẹp hoặc muốn tiết kiệm không gian mở cửa nhưng không cần motor → có thể chọn cửa trượt cơ khí.
- Trong nhiều nhà máy GMP, giải pháp tối ưu là kết hợp cả hai loại cửa, dùng trượt chỗ cần hiệu suất cao, bản lề ở khu phụ trợ.
Lưu ý khi chọn và lắp đặt cửa phòng sạch
Một số điểm quan trọng khi triển khai cửa phòng sạch:
- Vật liệu: nên chọn khung, cánh cửa từ inox cao cấp (ví dụ 304) hoặc vật liệu dễ lau chùi, ít bám bụi.
- Bề mặt cánh: ưu tiên panel chống khuẩn, bề mặt phẳng, không rãnh để dễ vệ sinh.
- Tích hợp hệ thống kiểm soát: nên có interlock (khóa liên động), cảm biến để điều khiển mở/đóng, hệ thống kiểm soát truy cập (thẻ từ, vân tay).
- Kỹ thuật lắp đặt: đảm bảo độ kín khí (không hở khe), khung & ray chính xác, cơ cấu mở đóng êm, không gây xô lệch.
- Thử nghiệm sau lắp đặt: kiểm tra áp suất giữa các phòng, đo rò rỉ khí, kiểm tra hoạt động interlock.
- Nhà thầu uy tín: lựa chọn đơn vị thi công có kinh nghiệm, am hiểu tiêu chuẩn GMP / ISO 14644, có dịch vụ bảo trì sau lắp đặt.